بازیگر شصت و شش ساله خراسانی تبار سینما و تلویزیون در سال های اخیر تمرکزش بیشتر روی سریال های تلویزیونی بوده است و این برخلاف دو دهه اول فعالیت کاری اش بود که فقط در سینما بازی می کرد و هرازگاهی با توجه به دعوت دوستان و همکارانش (مهدی فخیم زاده) در سریالی تاریخی درباره امام رضا(ع) بازی کرد. با کمتر شدن نقش های امکانیان در سینما،او رفت به سمت حضور در سریال های تلویزیونی به خصوص از نیمه دوم دهه هشتاد به بعد.
خیلی ها اعتقاد دارند که بیژن امکانیان اولین سوپراستار سینما بعد از انقلاب بود که به دلیل شرایط و نوع نگاه مدیران فرهنگی به مقوله ستاره سازی نتوانست به جایگاه واقعی یک استار برسد. استارت دیده شدن امکانیان بعد از فیلم خان – رعیتی آفتاب نشینها، در فیلم سناتور بود که او در نقش یک جوان پایین شهری که برای ارتقای طبقه اجتماعی مثل الگوهای فیلمهای دهه پنجاه چه از نوع فیلمفارسی اش و چه از نوع سینمای نوین اش تلاش می کرد و درگیر تباهی و خلاف می شد و در سر راهش یک آدم اهل اصول و مثبت (یک استوار با وجدان ارتش با بازی فرامرز قریبیان) قرار می گرفت و طبق الگوی فیلم های دهه پنجاهی هم دست آخر قربانی می شد.
امکانیان در ملودرام پر فروش و موفق گلهای داوودی نقش یک جوان رمانتیک و احساساتی نابینا را بازی کرد. فیلمی که مطابق با ذائقه ملودرام پسند ایرانی ها بود و پر از لحظات عاطفی میان پدر ـ فرزند و مادر ـ فرزند در یک بستر عشقی بود.
در سال های بعد هم امکانیان کماکان توانست در سینما حضور موثری داشته باشد و یکی از فیلم های موفقش در دهه هفتاد فیلم آواز تهران بود و در کنار ابوالفضل پورعرب در این فیلم تین ایجری و جوانان پسندانه بازی کرد. با دگردیسی سینما و آمدن نسل جدیدی از بازیگران، حضور امکانیان در سینما محدود شد، اما کماکان با کارگردان بزرگی مثل ایرج قادری در نابخشوده که فیلمی پلیس بود، در کنار افسانه بایگان و ماهایا پطروسیان و بهزاد جوانبخش باز ی کرد و در سربازان جمعه در کنار بازیگران تازه نفسی مثل بهرام رادان و پژمان بازغی نقشی بیست سال جوان تر از خودش را بازی کرد که در جلسه مطبوعاتی نمایش فیلم در جشنواره خبرنگاری با طنز با این قضیه و تفاوت سنی میان نقش و بازیگر اشاره کرد که برای امکانیان کلی دلخوری به همراه داشت.
در اوایل دهه هشتاد امکانیان با درک درست از شرایط سنی اش رفت به سمت بازی در نقش پدران مثل فیلم تقاطع و یا سریال جاده چالوس که در نقش یک پدر خانواده ورشکسته بازی کرد.
قلقلک یکی از فیلم های عجیب کارنامه بازیگری امکانیان است که او برای اولین بار نقش کمدی را تجربه کرد. امکانیان در این فیلم در دو نقش ظاهر شد. نقش اول جوان دست و پاچلفتی کمی خل وضع است که در مکانیکی کار می کند و درگیر عشق دختر همسایه اش است و نقش دومش در این فیلم نقش یک داور بین المللی فوتبال جدی و عصا قورت داده است. به رغم تلاش امکانیان و سیامک انصاری فیلم مورد توجه قرار نگرفت.
آثار مهم تلویزیونی امکانیان در دهه نود قابل ارزیابی هستند. یکی از نقش آفرینی های قابل توجه و خوب امکانیان در سریال کمدی ـ اجتماعی «گسل» به کارگردانی علیرضا بذرافشان رقم خورد. او در این سریال نقش یک معاون وزیر پاکدامن و وظیفه شناس و تا حدی گیج را بازی کرد که در گیر بازی پیچیده ای درخصوص نفوذ باند بازی و رشوه خواری در یک وزراتخانه می شود.
امکانیان چندی پیش در نقشی کاملاً مثبت در نقش حاج مرتضی در سریال پناه آخر بازی داشت؛نقشی آرام و درونی که بیشترین ضربه اش را از فیلمنامه ضعیف و کلیشهای اش می خورد و تلاش امکانیان در جان بخشی یک حاجی مثبت و اهل خدا به توفیق زیادی نرسید.
احمد محمد اسماعیلی