آیین اختتامیه شانزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» جمعه 25 آذر با حضور محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، محمد حمیدیمقدم مدیرعامل مرکز گسترش، سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و جمعی از مدیران سینمایی و مستندسازان و اصحاب رسانه در تالار وحدت برگزار شد.
به گزارش جهان سینما به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» اجرای این مراسم برعهده پدرام کریمی بود و او با اشاره به حضار در ابتدای این مراسم گفت: عیار و اعتبار این جشنواره با حضور شما مستندسازان شکل گرفته است.
قصه حقیقت تمام نشدنی است
محمد حمیدی مقدم دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در سخنرانی آغازین مراسم اختتامیه تاکید کرد: سینماحقیقت محلی برای گفتگو و فرصتی برای تعامل است.
او خطاب به حضار گفت: به نام خداوند هنرآفرین خانمها، آقایان حضار محترم، مستندسازان عزیز سلام خیر مقدم عرض میکنم، خدمت جناب آقای دکتر اسماعیلی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس محترم سازمان سینمایی، جناب آقای دکتر خزاعی، همچنین معاونین محترم و مدیران موسسات تابعه سپاس خدای را که امشب و در کنار شما، سینماگران و همراهانِ محترمِ «سینماحقیقت»، به پایان مسیری رسیدیم که از آغاز آن، میدانستیم چقدر دشوار و چالش برانگیز است. تماشای این تصاویر رنگارنگ، این ایران زیبا و باشکوه، خستگی را از ما دور میکند. اجازه بدهید کمی به عقب باز گردم و برای شما از این مسیر بگویم.
57 مستند در بخش مسابقه، 32 فیلم در بخش بین الملل، 5 مستند خارجی در بخش نمایشهای ویژه، 12مستند در جایزه شهید آوینی و 10 اثر خارج از مسابقه: این، همه حقیقتِ امسال نیست. حضور پرشور مستندسازان استانی، برگزاری نشستهای صمیمانه و رودرروی مستندسازان با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس محترم سازمان سینمایی، برپایی کارگاههای انتقال تجربه و همراهی سینماگران و کارشناسان داخلی و بینالمللی با جشنواره، نشان میدهد که پس از شانزده دوره ی پرفراز و نشیب، نهالِ تنومندِ «سینماحقیقت»، بخشی انکار نشدنی از سینمای مستند ایران است.
در چهارمین دوره از خدمتگزاری برای این سینما و سینماگرانش، آنچه در این روزها دیدم، پویایی سینمای مستند ایران را عیان میکند و از جاری بودن روح زندگی در این خانواده بزرگ و عزیز خبر میدهد.
شانزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، رنگ و بوی ایران بزرگ را داشت. این، شعار نیست. دغدغه خروج از پایتخت، تمرکززدایی و تحقق عدالت فرهنگی برای همه ایران، در این دوره تجلی یافت. «سینماحقیقت» برای آینده، پیشنهادی تازه دارد. سینمای مستند از محفلهای کوچک و جشنوارهها میگذرد تا به مخاطبان بیشتری برسد و تصویرگر ایرانی وسیع باشد، ایرانی که نماد همدلی و یکپارچگی است، ایرانی که در قلب همه ما زنده است و نامش، پیوند دهنده همه سلایق، قومیتها و فرهنگهاست. مادری مهربان که ما را در آغوش خود گرفته و به همراهی فرا میخواند.
پیش از شروع جشنواره، گروهی از انکار حقیقت گفتند، اما حقیقت انکار شدنی نیست، «سینماحقیقت» تنها یک جشنواره نیست، محلی برای گفتگوست. فضایی برای تبادل نظر و شنیدن صداهای مختلف. جهانی رنگارنگ و پرشور که از «زندگی و هنر» سخن میگوید و مگر میشود این دو را تحریم و انکار کرد؟سالنهای مملو از تماشاگر و صفهایی که مقابل این سالنها، شکل گرفت، یکی از پرشورترین ادوار جشنواره را رقم زد. شما که با ما همراه بودید، این فضا را به یاد دارید. شما که بدون قضاوت، پا به این ضیافت گذاشتید و به جمعی پیوستید که از تعامل و فرصت بحث و تبادل نظر استقبال میکنند.
شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، فضایی برای دیده شدن جوانانی بود که در استانها فیلم میسازند. آنها که در ایام جشنواره میهمان ما بودند و حضورشان جلوهای نو، به جشنواره داد. 28 مستندساز از 16 استان در کنار جشنواره بودند و «ایران بزرگ» را به پردیس سینمایی ملت آوردند. دست همه این جوانان نوجو و خلاق را میفشارم و برایشان آرزوی ادامه مسیر و موفقیت دارم.
خوشحالیم که شرایط میزبانی از این دوستان جوان و پرانرژی فراهم شد و حضور آنها در خانه جشنواره و تجربه تماشای آثار، بخشی از خاطرات خوش شانزدهمین دوره را رقم زد. برای این دوستانِ جوان و باانگیزه، سلامت و موفقیت آرزومندم و امیدوارم «سینماحقیقت» به آنها فرصت دیده شدن و درخشش بیش از این بدهد. همراهی سینماگران داخلی و چهرههای فرهنگی و هنری بینالمللی با «سینماحقیقت» یکی دیگر از امتیازهای این دوره است. سینمای ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حرفهای بسیاری برای مخاطبان خارج از مرزها داشته و در منطقه، ممتاز و درخشان بوده است. امسال، همراهی چهرههای فرهنگی از منطقه و کشورهای همسایه، زمینه تبادل نظر و بحثها و نقدهایی را فراهم کرد که پیشتر، کمتر شنیده بودیم. در زمینه نقد و نظر، در این دوره، شاهد فضایی تازه بودیم، این تصویر چند وجهی و جذاب، از این دوره به یادگار خواهد ماند.شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» با شما به پایان راه رسید. ما این تصاویر و چهرهها، این مستندهای رنگارنگ را از یاد نخواهیم برد. مستندهایی که منتقد و صریح بودند، البته پیشنهاد هم داشتند. آثاری که از مشکلات سخن میگفتند، فیلمهایی درباره مردم ایران، نسل تازه که شناختشان برای همه ما ضروری است، اقلیم ایران، آثاری سیاسی و مستندهایی شهری. مستندهایی که اگر نقد کردند و مطالبهگر بودند، امید را از یاد نبردند. امید، بخشی از باورهای دینی و ملی ماست، نقطه عزیمت به سمتِ رستگاری. امید را در بسیاری از مستندهای شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» دیدیم.
امشب فرصت صحبت با شما فراهم است، پس غنیمت میدانم و چند جمله با سینماگران میگویم: سینمای مستند ایران به آثار جستجوگر و مطالبهگر زنده است، به نظر میرسد بعضی مستندسازان، محافظه کارند و ترجیح میدهند از حاشیه امنشان، بیرون نیایند. سینمای مستند، به باور همه ما، با جسارت معنا میگیرد و بدون آن، تهی و کمرنگ است. امید که مستندسازان جوان، جسورانه پای به میدان بگذارند و از منظری تازه به دنیا نگاه کنند.
در پایان از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای دکتر اسماعیلی و برادر ارجمندم جناب آقای دکتر خزاعی سپاسگزارم که نگاه حمایتی و همراهیشان با «سینماحقیقت» را از ما دریغ نکردند و کنارمان بودند. امسال آثاری متفاوت در جشنواره روی پرده رفت، اگر سعه صدر و همکاری دوستانم در معاونت ارزشیابی و نظارت نبود، این امکان وجود نداشت. از این دوستان و تعامل حرفهایشان با جشنواره سپاسگزارم.
جناب آقای وزیر، به عنوان عضوی از خانواده سینمای مستند ایران بر خود واجب میدانم از مسائلی که این خانواده با آن درگیر است بگویم. از بودجه ناچیز تولید اثر در سینمای مستند، که با توجه به افزایش تورم و هزینه فیلمسازی، هنوز ناچیز است و با بودجه تولید فیلمهای سینمایی و سریال، قابل مقایسه نیست. از دغدغههای معیشتی بسیاری از مستندسازان و از مدارا نکردن بعضیها گلایه میکنم. مستندسازان، برای اصلاح امور، برای رفع مشکلات و برای بیان حقیقت، میکوشند و نگاهی مصلحانه و دلسوزانه دارند. توجه بیشتر به آنان و تمرکز بر مطالباتشان، این خانواده ی بزرگ را به امنیت و آرامش میرساند. نگاه محبت آمیز خود را مانند همیشه نثار این سینما کنید.
از همکارانم در ستاد اجرایی جشنواره که چند ماه با شور و پشتکار، کنارم بودند تا شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» آنگونه که شایسته این نام بزرگ است برگزار شود، سپاسگزارم.همچنین از همه اعضای گروه مشاوران انتخاب که در این لحظات دشوار، ما را یاری کردند و در زمینه انتخاب آثار، مشاوره و راهنمایی دادند. همچنین از کلیه متخصصان و عزیزانی که در دو گروه داوری ملی و بینالمللی به یاری جشنواره آمدند، سپاسگزارم.دوستان و همراهان گرامی، از شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به فردا سلام میکنیم. امید که همراهی و نگاه مهربانتان را برای برگزاری هفدهمین جشنواره، در کنارمان داشته باشیم. قصه حقیقت، تمام نشدنی است.
سپس کلیپی آرشیوی با صدای حجت اشرفزاده از عشق به ایران پخش شد که مورد تشویق حضار قرار گرفت. با معرفی هیات انتخاب بخش مسابقه بین الملل، اختتامیه رسما آغاز شد. شیرین نادری، لیلا حسینی و محمد طیب به عنوان گروه مشاوران انتخاب مسابقه بینالملل بودند.
گلبارا تالاموشووا ، مصطفی اونلو، عطیه زارع به عنوان داوران بخش بینالملل معرفی شدند.
جایزه بهترین فیلم کوتاه بخش بینالملل به صورت مشترک به «یک قایق روی دریا» به کارگردانی آرمان قلیپور دشتکی و «کشیم عاشق» به کارگردانی امیر آقاعبداللهی رسید.
بهترین مستند نیمهبلند به «نردبان ایوان» نیکلای بم از روسیه رسید.
این مستندساز در ویدیویی که ارسال کرده بود، گفت: بسیار از این جایزه ارزشمند ممنونم. بیش از هر چیز خوشحالم که چنین افراد با استعدادی را ملاقات کردم و دوست دارم از عوامل جشنواره تشکر کنم. زمانی که برنامههای جشنواره را دیدم به مخاطبان ایرانی غبطه خوردم که از امکان بهرهمندی از چنینی رویدادی بهرهمندند.
در بخش دیگر این برنامه جایزه ویژه هیات داوران به «مدار چهل و پنج درجه» ساخته لارنس ابوحمدان از کشور اردن رسید.
سپس هیات داوران بخش بینالملل معرفی شدند که محسن برمهانی، سوپریوسن و لئونید ساوین از اعضای هیات داوران این بخش هستند.
جایزه بهترین فیلم مستند بخش بینالملل به مستند «سه و نهزارم» به کارگردانی بهروز نورانیپور از کشور ایران رسید.
جایزه ویژه هیات داوران در بخش مستبقه بینالملل به مستند «زندگی فولادی» ساخته مانوئل پاور از کشور پرو رسید.
این مستندساز در ویدیویی که ارسال کرده بود، بیان کرد: از جشنواره «سینماحقیقت» برای انتخاب فیلمم و هیات داوران بخش بینالملل برای انتخاب فیلمم سپاسگزار هستم.
ساوین از اعضای هیات داوران گفت: از برگزارکنندگان و مدیران جشنواره بسیار سپاسگزارم. به عنوان یکی از اعضای هیات داوران باید بگویم نیاز به تجربه و ارتباط بیشتر حس میشود. این جشنواره رویدادی خوب بود و با آثار خوب و برنامههای خوبی روبهرو بودیم. این خیلی موضوع مهمی برای ما است. چون ایرانیها و روسها هدف حملات غرب هستند و خوب است که کنار هم باشیم و به عنوان نکته آخر این که جشنواره پلتفرم خوبی برای توسعه فعالیتهای فرهنگی است.
در ادامه اختتامیه محسن یزدی مدیر شبکه مستند برای اهدای جایزه ویژه این شبکه به یکی از مستندهای سینماحقیقت روی صحنه آمد.
یزدی گفت: شبکه مستند، به یکی از آثار حاضر در جشنواره حقیقت جایزهای را اهدا میکند و امسال این جایزه به فیلم خوب «پس از مرگم» به کارگردانی عبدالرضا نعمتالهی اهدا شد.
سپس نوبت به اهدای «جایزه شهید آوینی» رسید. بعد از پخش کلیپی مخصوص این بخش، هیات مشاوران انتخاب این بخش معرفی شدند. داوود مرادیان، یاسر فریادرس و حسین خورشیدی هیات مشاوران و حبیبوالینژاد، اصغر بختیاری و شفیعآقامحمدیان اعضای هیات داوران بودند.
محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی نیز برای اهدای جایزه این بخش به روی صحنه آمد.
تندیس برنزی جایزه بهترین مستند کوتاه در بخش جایزه شهید آوینی به صورت به مستند «عملیات دماوند» به کارگردانی احسان مشکور و «در پس جنگ» به کارگردانی محمدحسین محمودیان اهدا شد.
تندیس نقرهای جایزه شهید آوینی به صورت مشترک به مستند «پاییز پنجاه سالگی» به کارگردانی محسن اسلامزاده و مستند «قرار روز شانزدهم» به کارگردانی محمد احسان اصغرزاده اهدا شد.
محسن اسلامزاده پس از دریافت جایزه خود با یادی از شهدا گفت: روزهای سخت و سال سختی است و همه ما نگران فرزندان خود هستیم. در خبرها دیدم سخنگوی دولت گفتند که مستندسازها میتوانند چراغ راه دولت باشند ولی مستندسازان جدی گرفته نمیشوند. مستندهایی در حال ساخته شدن درباره وقایع اخیر است و خودم نیز در حال ساخت اثری در این باره هستم.
او ادامه داد: بودجه مرکز گسترش کم است و بسیاری از دلخوریها به همین دلیل است. بسیاری از مستندسازان اکنون در اسنپ مشغول به کار هستند. امیدوارم این موضوع جدی گرفته شود و برای آنها کارهای لازم صورت گیرد.
در ادامه نیز تندیس طلایی جایزه شهید آوینی نیز به مستند «سه نهزارم» به کارگردانی بهروز نورانیپور اهدا شد.
سپس محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی درباره مسائل مختلف این روزهای سینمای ایران صحبت کرد و گفت: خوشحالم که امشب در آیین اختتامیه این جشنواره حضور دارم. امسال جشنواره نسبت به سالهای قبل باشکوهتر برگزار شد و حضور پرشور هنرمندان تهرانی و شهرستانی گواه این مدعا بود. ازآقای محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره و آقای محمد مهدی اسماعیلی وزیر ارشاد که برای اولین بار پای درد و دل مستندسازان نشستند تشکر میکنم. وزیر ارشاد معمولا در طول هفته با هنرمندان حوزههای مختلف دیدار کرده و مشکلات این عرصه را بررسی میکنند. ارتباط خوب وزیر با هنرمندان باعث شده بسیاری از ضعفها از جانب او به ما منتقل شود.
او ادامه داد: دغدغههایی در این دوره مطرح شد مثل درخواست هنرمندان مبنی بر این که آثارشان محدود به جشنواره نشود و شرایطی برای دیده شدن آثار فراهم شود. من پیشنهاد راهاندازی جشنواره منطقهای سینماحقیقت را میدهم تا اجازه رقابت آثار در جشنواره منطقهای را بدهیم. نمایش مستندها در سینما و پلتفرمها موضوع مهمی است و باید آن را جدی بگیریم.
رییس سازمان سینمایی افزود: درباره بحث اتفاقات و حوادث اخیر باید بگویم در مرحله و برهه سختی در کشور هستیم و باید عملکردی هوشمندانهتر داشته باشیم. گاهی میشنویم که میگویند حال سینما خوب نیست و اقتصاد آن دچار مشکلات است. من ریشه این معضلات را از طرف خودمان و اعضای داخلی سینما میبینیم. پارسال جنبش می تو به راه افتاد و به همه سینمای ایران اتهام وارد کرد اما کسی با آن برخورد نکرد. خانهسینما باید با کسانی که این مسائل را در اذهان عمومی متبادر میکنند، برخورد می کرد، اما آنها کاری نکردند و گفتند فشار افکار عمومی زیاد است.
وی ادامه داد: در بیانیه تفگت را زمین بگذار، ۱۷۰ هنرمند پای این بیانیه را امضا کردند که اصلا سیاسی بود و ربطی به فرهنگ نداشت. ما سینماگران قرار نیست حزب سیاسی بوده و تحت تاثیر احزاب قرار بگیریم. هنرمند فراتر از حزب سیاسی است و ارتباط هنرمند با وطن خودش اتفاقات بهتری را رقم میزند. وقتی معیشت 25 هزار سینماگر در خطر است نباید سراغ سیاسی کاری رفت و بیانیه داد. بیانیه دادن چه دردی را دوا میکند؟
خزاعی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: هنرمندانی هستند که تحت تاثیر فضای موجود ابراز همدردی میکنند. هنرمندانی هم هستند که میگویند ما تحت فشار افکار عمومی هستیم و باید صحبت کنیم. تعداد اندکی نیز در دسته سوم هستند که رسما به مبارزه با نظام به پا خواستهاند و ما با این دسته سر و کار داریم. نمیشود در خیابان سینما یکطرفه رفت. نمیشود با اظهار نظرهای تند اصل نظام را زیر سوال برد و دستگاه قضایی چیزی نگوید. بعد هم که احضار میشوند همه پشت آنها را میگیرند.
وی افزود: در بعضی بیانیهها خط قرمزها زیرپا گذاشته میشود. ما نمیتوانیم درباره توهین به رهبر و پیر و مرشدمان سکوت کنیم. اینجا جمهوری اسلامی ایران است و نباید تحت تاثیر رسانههای شیشهای اطرافمان و جریانهای معاندین و منافقان باشیم. این کشور تقدیم کسی نخواهد شد و مطمئن باشید روز به روز پیشرفت میکند. سال بعد سال بیکاری سینما خواهد بود. من خبر دارم کسانی که بیانیه مینویسند وضعیت اقتصادی خوبی دارند ولی آن عده ای که معیشتشان زیرپا گذاشته میشود. شما سینماگران باید بابت بیکاری سینماگران استانی پاسخگو باشید.
او ادامه داد: من دو ماه سکوت کردم و احساس درد میکردم. دیشب قلبم لرزید و به درد آمد که امروز در اختتامیه جشنواره به خانواده شهدا و رزمندگان چه بگویم. اکثر هنرمندان اینگونه نیستند اما بعضی از هنرمندان سینما را با جریانات سیاسی اشتباه گرفتهاند.
رئیس سازمان سینمایی در پایان گفت: تا روزی که من رئیس سازمان سینمایی باشم، قطعا فیلمی بدون حجاب روی پرده نخواهد رفت. اینجا سینمای جمهوری اسلامی ایران است و برای این جمهوری خونها ریخته شده است.
جایزه بهترین نویسنده گفتار متن یا گوینده به مستند «پاییز پنجاه سالگی» به نویسندگی محمد نصرت خوارزمی اهدا شد.
محمد نصرت خوارزمی در سخنانی گفت: این جایزه برایم ارزشمند است چون اولا هیچوقت آن را نگرفته بودم و جایش خالی بود. دوما جایزه را برای فیلمی گرفتم که درباره شهید مدافع حرم است.
او ادامه داد: قلب رئوف شهید محمد جمالی باعث شد که این گفتار متن را بنویسم. آقای جمالی یک فرد که باید اعدام میشد را میبخشد. اکنون آقای جمالی در قید حیات نیست اما آن فرد زنده است. از مسئولان کشور خواهش میکنم که این وضعیتهای اخیر را خاتمه دهند و حداقل آن را به تعویق بیندازند. اکنون همه در جهان منتظر فینال جامجهانی هستند اما ما حتی نمیتوانیم تیم ملی خود را تشویق کنیم و از برد آن خوشحال باشیم. زیرا به اندازهای از یکدیگر فاصله گرفتیم که چنین شرایطی حادث شده است.
این سینماگر در ادامه بیان کرد: به قول محسن اسلامزاده، دوربین ما اسلحه ماست و باید حرف خود را با فیلممان بزنیم. بزرگی میگوید که من حاضرم جانم را بدهم تا کسی که مخالف من است هم بتواند حرفش را بزند. ما باید به فکر مام وطن باشیم که اکنون از دوپارگی پیش آمده ناراحت است. ما باید بتوانیم باهم حرف بزنیم. من و محسن اسلامزاده در چند کار با هم انجام دادیم و اکنون دوست هستیم ولی میتوانستیم دشمن هم باشیم. این رویه را خیلی از دوستان دیگر هم میتوانند پی بگیرند و با هم گفتگو کنند. ناراحتم که بسیاری حضور نیافتند و اینجا شبیه جشنواره عمار شده است.
در بخش دیگر این اختتامیه نیز جایزه بهترین موسیقی متن اهدا شد که ضمن تقدیر از صبا ندایی برای مستند «کشیم عاشق» به مستند «کوهستان بیصدا» با آهنگسازی احسان عبدیپور اهدا شد.
جایزه بهترین صداگذاری به مستند «خونه مامان شکوه» با صداگذاری محمدحسین ابراهیمی اهدا شد.
محمدحسین ابراهیمی گفت: متاسفم که تدوین و کارگردانی این کار دیده نشد و حتی نامزد هم نشدند. از اعتماد تهیهکننده این مستند بسیار ممنونم.
در ادامه نیز جایزه بهترین پژوهش به مستند «پیله ابریشم» به امید رحمانی نسب اهدا شد.
جایزه بهترین تصویربرداری نیز ضمن تقدیر از تصویربرداران مستند «اسپانک» به مستند «دنیای وحشی زاگرس» به تصویربرداری فرشاد افشینپور اهدا شد.
فرشاد افشینپور بعد از دریافت جایزه بیان کرد: کار حیات وحش یک کار جمعی است و عوامل زیادی را میطلبد. به همین دلیل اگر اجازه دهید دوست دارم تمام عوامل فیلم روی سن بیایند.
به این ترتیب عوامل مستند «دنیای وحشی زاگرس» روی صحنه آمدند.
عباسیان تهیهکننده این مستند گفت: «دنیای وحشی زاگرس» ۵ سال طول کشیده و کار بسیار ارزشمندی است. چه خوب که آقای افشینپور از عوامل برای روی صحنه آمدن دعوت کردند زیرا به این صورت به نحوی حق مطلب ادا شد.
داوود نماینده گوینده این مستند با خواندن شعری بیان کرد: صف داوران را که میبینم، اکثرا کسانی هستند که سالیانی طولانی را در عرصه تصویر سپری کردند، از همه آنها تشکر میکنم. افشینپور برای این مستند خیلی اذیت شد و سالها تلاش کرد تا زاگرس وحشی را بسازد.
افشینپور با بیان خاطرهای از زمان تولید مستند در ادامه صحبتهایش گفت: این فیلم خیلی میتوانست بهتر باشد اگر شرایط تولید بهتر بود.
در ادامه این مراسم جایزه بهترین تدوین مستند ضمن تقدیر از تدوینگر مستند «اسپانک» به مستند «کشیم عاشق» با تدوین آرش زاهدی اهدا شد.
امیر آقاعبداللهی کارگردان این مستند به نمایندگی از تدوینگر این مستند جایزه را دریافت و از زحمات او تشکر کرد.
بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه جایزه بعدی بود که به امیر آقاعبدالهی برای مستند «کشیم عاشق» اهدا شد.
جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند نیز به محمدرضا خوش فرمان برای مستند «اسپانک» اهدا شد.
جایزه ویژه هیات داوران در بخش مستندهای نیمه بلند مسابقه ملی به مهدی شامحمدی و مهدی بخشی مقدم برای مستند «خونه مامان شکوه» اهدا شد.
مهدی شامحمدی پس از دریافت تندیس این بخش گفت: مهدی بخشی مقدم همه نمایشهای فیلم را حضور داشت اما برای کار دیگری به تالش رفت و من هم بعد از مراسم به او ملحق میشوم. حرف برای گفتن زیاد است ولی ترجیح میدهم چیزی نگویم.
لوح تقدیر سرباز وطن «یادبود شهید حاج قاسم سلیمانی» توسط محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره «سینماحقیقت» و مجید زینالعابدین به مستند «بنده نیکوکار» به کارگردانی ایکناسیو زوالوس اهدا شد.
محمد حمیدی مقدم درباره مستندساز آرژانتینی گفت: ایشان شخصیتی است که سالها در راهپیمایی اربعین شرکت میکرده است. وقتی او داستان سفرهای خود را برای برادرش تعریف میکند. این موضوع مورد توجه برادرش قرار میگیرد و راغب میشود که برای ساخت مستندی در این باره به ایران بیاید.
او ادامه داد: به این ترتیب برادر، برای ساخت مستندی درباره راهپیمایی اربعین به ایران میآید و خودش نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
دبیر جشنواره سینماحقیقت درباره چگونگی انتخاب این اثر نیز گفت: مستند «بنده نیکوکار» در بخش بینالملل ما حضور داشت و مربوط به بخش ملی نیست. در واقع برای این جایزه ما بخشهای مختلف جشنواره را رصد کردهایم.
فیلمساز آرژانتینی در ادامه بیان کرد: من فقط تهیهکننده مستند هستم و کارگردان آن برادرم است. شخصا عاشق این کشور هستم و وقتی مشکلات را میبینم دلم میگیرد. امیدوارم خیلی زود آرامش فراگیر شود و همه در کنار هم باشند.
او ادامه داد: راهپیمایی اربعین موضوع مستند ماست. فکر میکنم این موضوع برای حضرت عصر ما بااهمیت است. همه جریان اربعین را نگاه میکنند. در واقع این مراسم نمادی از وحدت بشریت است. در غرب کسی با این جریان آشنا نیست. در صورتی که اینجا صدها مستند ساخته میشود ولی در کشورهای غربی آنها را مخفی میکنند تا دیده نشود. جریان اربعین باید ادامهدار باشد و قطعا با دلسوزی که در شما وجود دارد، این اتفاق میافتد.
تندیس دیگر این بخش به محسن اسلامزاده برای مستند «پاییز پنجاه سالگی» اهدا شد.
اسلامزاده نیز پس از دریافت تندیس این بخش گفت: به قدری در جشنواره عمار، فیلم دیدم که گاهی اوقات برخی دوستان به شوخی میگویند یک بخش اسلامزاده را به جشنواره عمار اضافه کنیم. نمیدانم چرا نسبت به جشنواره عمار نگاه تحقیرآمیز داریم؟ این درست نیست.
او ادامه داد: همیشه در سینماحقیقت هم ما را به دلیل اینکه فیلم درباره دفاع مقدس و … بود، به بخش آوینی شوت میکردند و امسال نیز همین کار را کردند. علاوه بر این هر فیلمی که در جشنواره سینماحقیقت حضور پیدا کند، ممکن نیست به جشنواره عمار راه پیدا کند.
این مستندساز در ادامه بیان کرد: اکنون در حال ساخت مستندی درباره وقایع سیستان و بلوچستان هستم و تندترین انتقادات را مطرح کردم اما نیروی انتظامی چقدر آنجا بدبختی کشیدند. ما مرتب از مسئولان انتقاد داریم ولی من افغانستان و… دیدم. یک روز تهران هم دیدم که نزدیک بود فاجعهای برای دخترم غزاله رخ دهد. باید بدانیم که اگر این مملکت ناامن بشود، یک نفر ما سالم و خوشحال نخواهد بود.
محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای سخنان خود در آیین اختتامیه گفت: خوشحالم در ایام متعلق به سینماحقیقت که فضای فرهنگی و هنری ما را عطرآگین کرده است، حاضر میشوم.
جشنواره امسال ازنظر کمی ۱۶ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته و به لحاظ کیفی نیز رشد محسوسی داشته است و شعار ما بحث «عدالت فرهنگی» بوده که از ۱۶ استان آثار برگزیده در جشنواره داریم.
وی ادامه داد: در گفتگوی صمیمانه با مستندسازان استانی دغدغههایشان را شنیدم و از نگاه دولت و وزارت فرهنگ و ارشادی اسلامی نسبت به آینده سینمای مستند صحبت کردیم. سینمای مستند و درخت تناوری که امروز شاهد ثمر نشستن آن هستیم دستاورد انقلاب اسلامی است و با رشد فزایندهای به کارش ادامه میدهد، بهگونهای که در اقصی نقاط کشور مستندسازان کار میکنند.
اسماعیلی ادامه داد: در همه بخشهای کشور، حوزه فرهنگ و هنر با استقبال گرم مردم و هنرمندان روبهرو است. در نگاه اصلی برای اداره این حوزه شعار محوری ما «دامن زدن به تولید در عرصه فرهنگ و هنر» است. الزامات آن باید فراهم شود که یکی از آن پایتختزدایی کار تولید است. باید برای بخشهای مختلف نیروی مولد در تمامی ایران تولید شود. برای شهرستانهای محروم، قرارگاه محرومیتزدایی از حوزه فرهنگزدایی احداث کردیم. در مرحله اول۳۸۰۰۰ و در مرحله دوم ۶۰۰۰۰ نفر اشتغال فرهنگی پیدا کرده و آموزش دیدهاند تا حوزه فرهنگ و هنر دارای رشد فرهنگی در تمامی کشور باشد. برای این راه در حال تامین زیرساختها هستیم و بهترین مجموعههای فرهنگی در بسیاری از شهرهای ایران احداث شده و یا در آستانه احداث هستند.
او گفت: تربیت نیرو اتفاق میافتد و من به اهالی سینما و تولیدی هنر در حوزه مستند و آثار دیگر نمایشی میگویم، دولت، عزم راسخی برای حمایت از هنرمندان و رفع مسائل و مشکلاتی که بعضا دههها پیش بوده دارد. باید کنار هم بایستیم و فضا را برای این مهم فراهم کنیم. نباید جامعه ما دچار شکاف شود. امروز جامعه ایرانی به سطح بالایی از رشد و بالندگی رسیده است. دشمن و بدخواهان ایران میخواهند جلوی این رشد و پیشرفت را بگیرند ولی با فتنهانگیزی و ایجاد فشار میخواهد جلوی حقیقت را بگیرند. این جریان تروریستی رسانهای را دیگر همه میدانند وابسته به کدام فضای ضد فرهنگ و ضد دموکراسی است و به کشورهایی وابسته است که بویی از دموکراسی نبردهاند و دستشان در همه توطئهها آشکار و هوایدا است. مگر کودتای 28مرداد با همراهی رسانه ملی انگلیسی نبود؟ پس این رسانه دلسوز ایران نیست. کسانی که روزنامهنگار را با نحو شنیعی از بین بردند امروز مدعی حقوق بشر هستند. امروز جامعه ایرانی در معرض تهدید است اما نمادهایی چون ایران بزرگ و ایران فرهنگی دارد و شخصیتهای بزرگ فرهنگی را در دل خود پرورانده است که از وحدت ملی این سرزمین دفاع کرده و اجازه ندادند نام ایران از بین برود. از فردوسی گرفته تا هنرمندان معاصر و رهبری ما که از وحدت سرزمینی و سربلندی ایران دفاع کرده است. رهبری، نماد ملی ما است. ایشان جوانی خود را در زندان و تبعید برای مردم ایران و سلامتش را برای پاسداشت ایران هدیه کرده و وجودش برای اعتلای ایران است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفت: ما موظف هستیم که از نمادهای بزرگ ایران و هنرمندانمان تجلیل و تکریم کنیم. سینماگران ما باید در عرصه مستند فعالیت کنند. حوزه مستند، از ابزارهای تبیین واقعیت در جامعه است و با شفافیت و گویایی واقعیت و پیشرفتهای ایران باید به نمایش گذاشته شوند. من در این دوره از جشنواره چند مستند را دیدم و باید بگویم که اثر «دنیای وحشی زاگرس» ساخته فرشاد افشینپور جای تجلیل داشت و این فیلم با عوامل درجه یک ایرانی ساخته شده است. همه حوزههای مختلف در فرهنگ و تاریخ و جغرافیای ما باید در حوزه مستند نمایش پیدا کند. ما به صورت خاص از حوزه سینمای مستند حمایت میکنیم. میخواهم از محمد حمیدی مقدم درخواست کنم که به صورت خاص برای بیان واقعیتهای گویای ایران جشنوارههای محلی را رقم بزنند و از مسئولان متعهد این حوزه باید حمایت کرد.
او در پایان گفت: بهترین بستر برای بیان دیدگاههای متفاوت، حوزه فرهنگ و هنر است. ما هیچ محدودیتی برای کار هنرمندانه هرچند با سلیقه متفاوت نداریم و همه آزادند با حفظ قوانین جمهوری اسلامی در این حوزه کار کنند. آزادی بیان و آزادی اندیشه مصداق اصلیاش در حوزه فرهنگ و هنر است و ما خود را موظف به حراست از این آزادی میکنیم.
در ادامه اهدای جوایز بخش مسابقه ملی جایزه بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند به مسعود زارعیان برای مستند «غیر مسکونی» اهدا شد.
مسعود زارعیان کارگردان مستند «غیر مسکونی» پس از دریافت تندیس این بخش گفت: از آقای حمیدی مقدم و دستاندرکاران جشنواره تشکر میکنم. جشنواره متنوعی را شاهد بودیم. ای کاش همه بودند. چون به هر حال وقتی عدهای حضور پیدا نکنند، عده دیگری بیشتر دیده میشوند.
او ادامه داد: از اهالی منطقه محروم مشهد که مستند را در آنجا ساختم و افرادی که در این مستند به من کمک کردند، تشکر میکنم. رفقا من ۱۵ سال است که فیلم میسازم و از سال ۹۲ در این جشنواره شرکت کردهام. ای کاش همکاران من در صنف عزیزمان میفهمیدند که من سال گذشته به خاطر امرار معاش در خانه مردم کارگری کردم.
این مستندساز در ادامه بیان کرد: یکی از عوامل مستند آخری که ساختم، در آستانه جدایی از همسرش قرار دارد و ای کاش صنف عزیزمان از حال او خبر داشت. اینجا هستم به خاطر او که یکی از همین مردم است. اینجا هستم برای سینما و سینمای مستند که تا این اندازه نحیف شده است.
زارعیان ادامه داد: باید بگویم کسی که بدون حضورش کار دنیا لنگ است، فرشته نیست، نامش زن است. این فیلم را تقدیم میکنم به فاطمه جانم همسرم و میگویم تو نیمی از من نیستی، بلکه تمام منی.
در ادامه محمد خزاعی یک سفر کربلا از طرف سازمان سینمایی و وزارت ارشاد به این مستندساز و خانواده او هدیه داد.
جایزه بهترین فیلم مستند و نشان فیروزه شانزدهمین جشنواره بینالمللی «سینماحقیقت» به مستند «عزیز» به کارگردانی مهدیه سادات محور جعفری اهدا شد.
این کارگردان گفت: من خود را صاحب این جایزه نمیدانم و تنها واسطهای هستم تا این جایزه را به عزیز برسانم. امیدوارم بتوانم گوشهای از مشکلات عزیز را حل کنم. زنان سرزمین من بسیار صبور هستم. میخواهم از مسئولان درخواست کنم که جشنوارهای برای زنان رقم بزند. جای خالی بسیاری از دوستان در این جشنواره حس میشود. جشنواره فیلم مستند، جشنواره ما است و نباید آن را تنها گذاشت. باید از جشنوارهها حمایت کرد. امیدوارم مسئولان ما هم مشکلات را حل کنند. امیدوارم کاری صورت بگیرد تا زنان کشور ما دیده شوند.
در ادامه نیز جایزه ویژه محمد حمیدی مقدم دبیر شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به محسن آقایی برای مستند «پیله ابریشم» اهدا شد.
محسن آقایی پس از دریافت تندیس این بخش گفت: گفتند اینجا شبیه جشنواره عمار شده است، چون تعدادی قهر کردند و نیامدند. انتظار از مستندسازان این است که در بحرانها و بیایند و حرف بزنند. به سند فیلمهایی که ساخته میشود، فضا برای ساخت مستندهای مختلف وجود دارد. ترک کردن حرکت درستی نیست، بیاییم با هم ایران را بسازیم.
دومین جایزه ویژه دبیر جشنواره به کتایون جهانگیری برای مستند «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» اهدا شد.
سومین جایزه ویژه محمد حمیدی مقدم دبیر جشنواره «سینماحقیقت» به محمد احسانی برای مستند «آب ما را خواهد برد» اهدا شد.
احسانی در این برنامه گفت: ای کاش آقای وزیر و معاون سینمایی تا پایان جلسه میماندند و صحبت بقیه مستندسازان را هم میشنیدند.
او ادامه داد: سینمای مستند، سینمایی مهجور است و در همین سینما فیلمهای محیط زیستی مهجورترین هستند. باتوجه به کارهایی که در این حوزه انجام دادم باید بگویم که به واقع کار بسیار سختی است.
چهارمین جایزه ویژه دبیر جشنواره «سینماحقیقت» هادی شریعتی برای مستند «آت اوغلان» اهدا شد.
هادی شریعتی در این برنامه گفت: از آقای حمیدی مقدم تشکر میکنم، چون در سال سختی جشنواره را برگزار کردند. متاسفانه خیلیها در جشنواره حضور نداشتند.
او ادامه داد: دوست دارم جایزه را به همسرم تقدیم کنم. متاسفانه صدای مستندسازهای خانم نیز خوب شنیده نشده است. این سرزمین زنان نجیب و شریفی است و امیدوارم صدای آنها شنیده شود. امیدوارم تا فرصت هست مشکلات را از طریق گفتگو حل کنیم.
حمیدی مقدم در پایان گفت: بخش استعدادهای جوان ما جایزهای برای زیر ۲۵ سالهها بود. ما برای دهه هشتادیها فیلمی با عنوان «زومرهای ایرانی» ساختیم اما جدا از آن از دهه هشتادیها فیلم «لانه پرستوها» را داشتیم. این اثر دغدغه دو دختر متولد ۸۵ در مدرسه تیزهوشان برای مهاجرت دوستانشان بود.
او ادامه داد: قرار است بخشی به جشنواره اضافه شود تا حمایتی از این قبیل از آثار صورت بگیرد. نرگس شکیبافر و نرگس فروزان از ایده بعدی آنها در هر وضعیت و سنی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حمایت خواهد کرد. ضمن این که مستند «بلوار اتحاد» کم بودجه ولی مطالبهگر بود. این فیلم تنها با ۳۰ میلیون تومان ساخته شده و ما از فیلم بعدی ایشان حمایت میکنیم. از احسان مشکور نیز حمایت کرده و پذیرای طرح بعدی او خواهد شد.
دبیر جشنواره در پایان گفت: دوست دارم در پایان بگویم مراقبت از کلام را یاد بگیریم. این نقطه عطف جشنواره حقیقت امسال بود. این مسیر با ارتباط بیشتر با مخاطبان و مردم است. هر جشنوارهای پویا و محل تولد اندیشه است. به یاد داشته باشیم که همدلی راهحل فردای ما است.
ازجمله حاضران این اختتامیه میتوان به سیدمهدی جوادی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، هاشم میرزاخانی مدیرعامل موسسه سینماشهر، یزدان عشیری مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی، محمد طیب سرپرست گروه سینمایی هنر و تجربه، سیدمحمدمهدی طباطبایینژاد، محسن یزدی، سیدصادق موسوی، حسین طلابیگی و جمعی دیگر از مدیران و فیلمسازان اشاره کرد.