//سید محمد سلیمانی//
راستش را بخواهید می خواستم سر فرصت به جشنواره امسال و کیفیت بر گزاری و آثارش بپردازم و عجله ای در کار نباشد. همان طور که طبق عهدی که با خودم بسته بودم سعی کردم در روزهای برگزاری جشنواره قضاوتی در باره فیلم ها نداشته باشم تا زمانی که فارغ از شلوغی و شتابزدگی کاخ جشنواره و با فاصله گرفتن از فیلم ها مطلبی کلی با اشاره به چند فیلم بنویسم ولی ماجرای انتخاب نامزدها و داوری ها و نحوه برگزاری اختتامیه وادارم کرد که قبل از مطلب اصلی چند سطری در باری حواشی مربوط به روزهای آخر بنویسم.
پیش از این نوشته بودم که چه خوب ! امسال بخش ویژه داریم و برخی فیلم های شاخص که به هر دلیلی امکان شرکت در جشنواره را پیدا نکردند در بخشی غیر رقابتی به نمایش در می آیند و توسط منتقدان و اهالی رسانه قضاوت می شوند. قول هایی هم در باره اکران برخی فیلم ها با مضامین خاص و ملتهب داده شده بود که به برخی از آن ها عمل شد و متاسفانه در آخرین فرصت های باقیمانده ، یکی از مهم ترین آن ها عملی نشد.
فیلم «پیر پسر» به نمایش در آمد و با استقبال چشمگیری هم روبرو شد و همه دیدند که اگر در بخش مسابقه قرار می گرفت جوایز مهمی هم دریافت می کرد. «غریزه» هم روی پرده رفت .آن هم عاشقانه ای دوست داشتنی و در خور تامل بود. ولی بقیه ویژه ها چنگی به دل نزدند.اما یکی از نکات تاریک جشنواره چهل و سوم در همین بخش ویژه رقم خورد و در یکی دو روز آخر جشنواره در حالی که گمانه زنی ها در باره شب نمایش فیلم «قاتل و وحشی» حمید نعمت الله شروع شده بود ، خبر رسید که تلاش دبیر جشنواره برای نمایش فیلم به سرانجام نرسیده و امسال هم امکان نمایش این فیلم در جشنواره وجود نخواهد داشت. از افراد موثق شنیده ایم که دبیر جشنواره همه سعی اش را برای نمایش فیلم به کار گرفته ولی در آخرین لحظات موفق نشده است. و البته توضیحی هم در باره علت موفق نشدن او به طور رسمی بیان نشده است. حالا این سوال مطرح است که چرا در این زمینه هیچ توضیح رسمی داده نشد و چرا تا آخرین ساعات حضور اهال رسانه در برج میلاد هنوز عده ای مشغول تماس با منابع موثق برای کسب اطلاع در باره سرنوشت فیلم قاتل و وحشی بودند؟ در چنین شرایطی جایگاه اطلاع رسانی رسمی به منظور غلبه بر شایعه سازان کجا بود؟ چنین شرایطی به هیچ عنوان زیبنده جشنواره ای با 43 سال قدمت نبود.به گمان نگارنده حتی اگر قرار بود فیلمی هم در آخرین لحظات از جدول نمایش حذف شود ،بهتر بود که برنامه نمایش فیلم های بخش ویژه هم از همان روز اول اعلام می شد .اعلام روزانه برنامه نمایش های ویژه ضمن اینکه امکان برنامه ریزی را از اهالی رسانه می گرفت به نوعی حس بی اعتمادی را بین مخاطبان و برگزار کنندگان جشنواره به وجود می آورد .یعنی اهالی رسانه باید تا حدود ظهر منتظر می ماندند که معلوم شود کدامیک از فیلم های بیرون مانده از گردونه رقابت ، قرار است در برنامه آخر شب به نمایش در آید و بعد برنامه روزانه شان را تنظیم کنند. همچنان معتقدم که بخش نمایش ویژه جشنواره باید در برنامه های جشنواره در دوره های بعدی هم در نظر گرفته شود و بهتر اینکه زمان نمایش فیلم ها از ابتدا مشخص باشد.
متاسفانه هیات انتخاب و داوری جشنواره امسال هم نمره قبولی دریافت نکردند . که شاید در مورد هیات انتخاب به تعداد فیلم ها بر می گشت . اگر امسال هم مثل برخی دوره های قبلی به نمایش کمتر از 30 فیلم اکتفا می شد و برخی ملاحظات فرا متنی هم در نظر گرفته نمی شد ، دیگر شاهد فیلم های ضعیفی مانند بازی خونی، کفایت مذاکرات ، صد دام ، تاکسیدرمی و … در جشنواره امسال نبودیم. از سوی دیگر داوری ها هم حتی با در نظر گرفتن سلیقه هیات های داوری مختلف و نتایج متفاوت ، به گونه ای بود که منعطف ترین افراد را هم به واکنش منفی واداشت.
جشنواره فیلم فجر مدت هاست که دیگر امکانی برای آزمون و خطا ندارد و در چهارمین دهه برگزاری اش باید خیلی بیشتر از قبل حواسش به بدیهیات باشد. از هیچ فستیوال سینمایی در هیچ کجای دنیا انتظار نمی رود که شام و ناهار و میان وعده مخاطبانش را تامین کند و برنامه نمایش سراسری برای فیلم هایش داشته باشد. مگر اینکه پذیرفته باشیم فستیوال فجر بیشتر از اینکه یک رقابت سینمایی با همه استانداردهایش باشد ،بیشتر نوعی جشن – یا هما ن جشنواره مناسبتی- است که گروهی از سینماگران منتخب گرد هم می آیند و تازه ترین تولیداتشان را در معرض قضاوت مخاطبان قرار می دهند.در این صورت بسیاری از نقد ها نوعی نق زدن بی حاصل وغیرمنطقی قلمداد خواهد شد.اگر قرار است همه چیز جدی و استاندارد باشد لطفا کارمان را جدی تر بگیریم .
یک از مهم ترین اتفاقات سینمایی امسال جدا شدن دوباره بخش بین الملل از جشنواره بود. جشنواره ای که در پیش است و می تواند بر اساس ماهیتی که دارد جدی تر و استاندارد تر از جشنواره ملی فجر برگزار شود.