سابقه حضور در بیش از 30 دوره جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان از بین 34دوره برگزار شده آن به عنوان خبرنگار و منتقد ، شاید این امکان و توان را به نگارنده داده که همواره در آستانه برگزاری دوره جدید جشنواره و پس از آن ، با تکیه بر تجربه حضور در این مهم ترین رویداد سینمای کودک و نوجوان ایران ، به نقد و آسیب شناسی آن پرداخته و تاکید کنم که برای برگزاری جشنواره ای تاثیر گذار و کار آمد ضمن استفاده از تجربه های سینماگران پیشکسوت این عرصه، باید به فکر بررسی و ارزیابی تلاش های صورت گرفته برای برگزاری جشنواره در سال های اخیر بود.
به خوبی به یاد دارم که در جلسات رسمی و غیر رسمی جشنواره کودک که در دهه های 60 و 70 و به طور معمول در سالن اجتماعات یا لابی هتل محل اقامت مهمانان جشنواره بدون ریخت و پاش و به سادگی برگزار می شد ، گروهی از فعالان واقعی سینمای کودک و نوجوان در حضور خبرنگاران و منتقدان تا پاسی از شب و حتی بامداد روز بعد از سینمای کودک و نوجوان و مسایل و مشکلات مربوط به آن می گفتند و به بیان راه کارهایی برای رشد و اعتلای آن می پرداختند . این در حالی بود که به گواهی اغلب صاحبنظران و فعالان این عرصه ، سینمای کودک و نوجوان ایران در آن مقطع ، دوران طلایی خود را پشت سرمی گذاشت و اگر نقدی هم صورت می گرفت به منظور رتوش وضع موجود و اصلاح برخی از نواقص بود که در هر حال می توانست ذاتی هر جریان فرهنگی و هنری پر مخاطبی باشد .
نگاهی به گذشته به طور واضح و روشن نشانمان می دهد که در همان سال های طلایی سینمای کودک، آنچه که موجب رشد و پویایی این سینما می شد وبه تشکیل گروه سینمایی برای نمایش فیلم کودک و نوجوان می انجامید ، برگزاری جشنواره فیلم کودک به صورت متمرکز در اصفهان و برگزاری همین جلسات آسیب شناسی بود که متاسفانه در سال های بعد و به ویژه در دهه های 80 و 90 همزمان با افول سینمای کودک و نوجوان در گیشه و از دست رفتن مخاطبان بالقوه ، به مرور کمرنگ شد و جشنواره در برخی سال ها فقط برگزار شد تا چند فیلمی که با کمک های دولتی برای شرکت در جشنواره و بالا بردن آمار ها تولید شده بود ند به نمایش در آیند.در همان سال ها بارها و بارها پیشنهاد دادم که بیاییم قبل از برگزاری دوره بعدی جشنواره حتی به بهای تاخیر در برگزاری آن– ونه البته برگزاری دو سالانه آن – از فعالان و پیشکسوتان این عرصه و همان هایی که آن جلسات کاربردی و به یاد ماندنی را در آن سال ها برگزار و در آن شرکت کردند ، دعوت کنید و یک بار به طور جدی و تخصصی همه آنچه را که بر سینمای کودک و جشنواره کودک و نوجوان گذشته است ، در جلسات متعد د مرور و ضمن آسیب شناسی وضع موجود راهکاری برای ادامه مفید و موثر این مسیر پیدا کنید.در برخی سال ها و به ویژه چند سال اخیر ، شبحی از آنچه که باید برگزار می شد در زمان برگزاری جشنواره دیده شد که به طور طبیعی جدی گرفته نشد تا اینکه سرانجام پس از گذشت سال ها از طرح چنین مطالبه ای توسط فعالان رسانه ، چندی پیش اعلام شد که قرار است برای برپایی مطلوب تر دوره جدید جشنواره ، قبل از برگزاری آن جلسات هم اندیشی با حضور فعالان این عرصه در حوزه های مختلف برگزار شود که البته امیدوار کننده بود ولی هنوز برای نگارنده این پرسش مطرح بود که که آیا قرار است صرفا یک سری جلسات روتین برای رفع تکلیف برگزار شود یا واقعا اراده ای قوی و واقعی برای برطرف کردن مشکلات ، رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت وجود دارد.
برپایی جلسه اخیر هم اندیشی که دیروز در فارابی برگزار شد ، پس از مدت ها حس خوبی در من به عنوان فعال رسانه که همواره دغدغه سینمای کودک و برگزاری مطلوب جشنواره منتسب به آن را داشته است ، ایجاد کرد و این حس آنقدر قوی بود که انگیزه نوشتن در باره آن را هم در این وانفسای بی انگیزگی ایجاد کند.
در بین کسانی که در این جلسه هم اندیشی حضور داشتند ، دو چهره بیش از همه در یاد کسانی که سابقه حضور در آن جلسات آسیب شناسی پیش گفته را داشتند باقی مانده اند: مرضیه برومند و وحید نیکخواه آزاد؛ دو سینماگر پیشکسوت این عرصه که پای ثابت همان جلساتی بودند که خروجی آن ها سرنوشت سینمای کودک را رقم می زد و حالا سال هاست که جای خالی شان دراین عرصه احساس می شود. امیدوارم حضور ایشان و همینطور سایر فعالان عرصه سینمای کودک در نشست دیروز در کنار اراده دبیر جشنواره که گویا قصد دارد جشنواره متفاوتی را با استفاده از حرف های طرح شده در این جلسه و جلسات آینده برگزار کند ، باعث شود که جشنواره سی و ششم کودک و نوجوان لااقل در عرصه نحوه برگزاری در جایگاهی شایسته قرار دهد.
برگزاری غیر متمرکز جشنواره در دوران کرونا در تهران و اصفهان همچنان که در گزارش سال گذشته جشنواره هم نوشتم باعث شد که امکان استفاده از همه پتانسیل های موجود برای بررسی و ارزیابی مشکلات موجود سینمای کودک و نوجوان فراهم نشود که امیدوارم امسال با برگزاری متمرکز جشنواره در اصفهان این مشکل هم حل شود.
از کم و کیف فیلم های کودک و نوجوان که در فاصله برگزاری دوره قبلی جشنواره و جشنواره امسال تولید شده اند اطلاعی در دست نیست ولی به گمان نگارنده حتی اگر فیلم های تولید شده در ین فاصله زمانی منطبق بر انتظارات هم نبود برگزاری متمرکز جشنواره در اصفهان با حضور سینماگران ، خبرنگاران ، نویسندگان و منتقدان و نمایش فیلم های جشنواره در مراکز استان ، باعث می شود که وضع موجود با حضور فعالان این عرصه ارزیابی شده و نتیجه آن در تولیدات سال بعد و سال های آینده دیده شود.
به گمان نگارنده انتشار چکیده ای از حرف های طرح شده در هم اندیشی دوشنبه می تواند چشم انداز ی از آنچه که قرار است به وقوع بپیوند د فرا روی مخاطبان سینمای کودک و نوجوان قرار دهد.
سید محمد سلیمانی