مروری بر سی و هشتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران /تجربه های جدید با طعم حرفه ای

/سید محمد سلیمانی/

اگر چه در سی و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران شاهد فیلم های خوب و برگزیده ای بودیم که می تواند نشانگر پیشرفت سینماگران جوان و فعال در این عرصه باشد.ولی بدون تردید با توجه به محدودیت های نمایش فیلم در یک جشنواره ، فیلم های خوب و برگزیده دیگری هم توسط سینماگران جوان و مستعد ساخته شده اند که به هر دلیلی امکان نمایش در جشنواره را پیدا نکرده اند .ولی با این همه بر اساس همان چیزی که در جشنواره امسال به نمایش در آمد هم می توان مدعی شد که نشانه های وزیدن هوایی تازه در عرصه فیلم کوتاه دیده می شود و مضامین انتخابی و ساخت و پرداخت آثار تولید شده نشان می دهد که فیلم کوتاه به عنوان اثری مستقل از سینمای حرفه ای و فیلم بلند ، صاحب هویت شده و می تواند روی پای خودش بایستد. هنوز هم گروهی از فعالان مستعد عرصه فیلم کوتاه ، فعالیت در این عرصه را مقدمه ای برای ورود به دنیای سینمای حرفه ای و کارگردانی فیلم بلند می دانند که با توجه به ساز و کار های ورود فیلم سازان جوان به عرصه سینمای حرفه ای  در سینمای ایران ، چندان هم بیراه نیست و می تواند زمینه ساز تجربه های تازه در سینمای حرفه ای هم باشد.همچنان که بسیاری از فیلمسازان با تجربه سینمای امروز ایران در کارنامه خود علاوه بر تجربه های ارزشمند دستیاری کارگردانی، سابقه کارگردانی فیلم کوتاه را هم دارند که اتفاقا در میان آن ها فیلم های خوب و با ارزشی هم دیده می شود.

به عنوان مثال محمد کارت  پیش از کارگردانی «شنای پروانه »فیلم کوتاه «بچه خور» را در کارنامه خود داشت که به عنوان یک اثر مستقل می توانست صاحب هویت و نگاه ویژه به مضامین اجتماعی باشد.همچنان که در میان آثار جشنواره امسال هم بودند آثاری همچون کپسول، ارفاق و آخرین لالایی تهران و … که می توانند به عنوان فیلم های کوتاه مستقل  قابلیت قرار گرفتن در بسته هایی برای نمایش عمومی در اکران و  نمایش در «وی او دی »ها راهم داشته باشند.

در فیلم های نمایش داده شده در جشنواره امسال هم می شد به وضوح شاهد تفاوت نگاه به مقوله فیلم کوتاه در عرصه مضمون و ساخت و پرداخت فیلم نامه و نگاه به سینمای حرفه ای یا صرفا تجربه در سینما را مشاهده کرد.

نمایی از ارفاق

برخی فیلم ها از جمله آخرین لالایی در تهران ، ارفاق ،  کپسول ، گناه ، مورس و … با حفظ تلاش برای مستقل ماندن در قالب فیلم کوتاه ، نیم نگاهی به ایجاد فضای مناسب برای ورود به عرصه سینمای حرفه ای داشتند که اتفاقا اغلب برگزیدگان جشنواره هم از بین همین دسته انتخاب شدند .

تشویق نگاه مستقل و در عین حال تلاش برای رسیدن به ساختاری حرفه ای در عرصه بهره گیری از تکنیک ، پالس مثبتی به فعالان عرصه فیلم کوتاه بود که ضمن رعایت ساختار کلی فیلم کوتاه  و روایت های مینی مال از پدیده های جاری و تجربه قالب های روایی و ساختار های بصری نوین ، به فکر جذب مخاطبان بیشتر برای فیلم کوتاه هم باشند و به گونه ای عمل کنند که نمایش عمومی فیلم کوتاه به عنوان مقدمه ای برای ایجاد شرایطی مناسب به منظور تامین هزینه های تولید در نظر گرفته شود.

در حال حاضر با توجه به افزایش هزینه های تولید فیلم کوتاه ، کمک نهاد هایی همچون انجمن سینمای جوانان ایران به ویژه در شهرستان ها می تواند نقش بسیار موثری در استعداد یابی و ایجاد امکان برای طرح ایده ها و ساختارهای متفاوت در این عرصه باشد. به همین نسبت هم نقش شورا های تصویب و تایید فیلم های ارایه شده و تخصیص کمک و اعتبار به تولید فیلم کوتاه مهم تر و تاثیر گذارتر می شود .ضمن اینکه به ویژه در زمان انتخاب ترکیب هیات انتخاب جشنواره فیلم کوتاه تهران که به طور معمول  با حرف و حدیث هایی همراه است، باید به گونه ای عمل کنیم که فیلمسازان مستقل که از هیچ امکان دولتی برای تولید آثارشان بهره نگرفته اند ، دچار این شبهه شوند که بخش زیادی از فیلم های  انتخاب شده برای شرکت در مسابقه ، تولیدات انجمن سینمای جوان یا نهادهای دولتی وابسته به آن هستند. تنها در چنین شرایطی است که می توان مدعی بود که اغلب آثار برگزیده فیلم کوتاه تولید شده در یک سال با توجه به وجود همه محدودیت ها توانسته اند به بخش مسابقه جشنواره فیلم کوتاه راه یابند.

فیلم های کوتاه داستانی شرکت کننده در جشنواره سی و هشتم تنوع مضمونی و ساختاری    قابل توجهی داشتند که نشان می داد اتفاقا تمرکز اصلی فیلم های انتخاب شده برای شرکت در جشنواره بر فیلم های حمایتی نبوده و فعالان مستقل این عرصه  نیز توانسته اند به رغم همه مشکلات پیش رو ، آثارشان را به جشنواره ارائه کنند.

نمایی از کپسول

دو اثر مهم جشنواره آخرین لالایی در تهران و ارفاق ، هر دو تهیه کنندگان مستقلی داشته اند و با ساختار روایی و تکنیکی کاملا حرفه ای هم توانسته اند نظر داوران جشنواره و منتقدان را جلب کنند و هم در ارتباط با مخاطب عام کاملا موفق بوده اند.ابن دو اثر به عنوان نمونه هایی از تلاش فعالان عرصه فیلم کوتاه برای ورود به دنیای سینمای حرفه ای با دو نگاه روایتی متفاوت یکی با ساخت و پرداختی شاعرانه و رمانتیک و دیگری با ساختاری تلخ و اجتماعی نشان می دهد که استعداد های جوان عرصه فیلم کوتاه صرفا به تجربه عرصه های جدید اکتفا نمی کنند و علاوه بر تلاش در عرصه های تجربی – که در جشنواره امسال در این عرصه هم شاهد نمونه های نسبتا موفق همچون چگونه منتظر گودو باشیم ، تیرانوزوروس شیش تنی، پوک و…بودیم – و حفظ نگاه مستقل خود به مقوله روایت و ساختار زیبایی شناسانه در سینما به جذب مخاطب و تاثیر گذاری بر او هم فکر می کنند .

در این بین به نظر می رسد جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان مهم ترین مجال برای نمایش فیلم های کوتاه برگزیده سینمای ایران در قالب رقابتی می تواند با هدایت جریان فیلم کوتاه و حمایت از استعداد های مستقل و آثار تجربی در کنار نگاه به کار های حرفه ای ارایه شده مجموعه ای کامل و قابل دفاع را در برابر علاقه مندان فیلم کوتاه قرار دهد.

برپایی جلسات متعدد نقد و بررسی و جلسات آسیب شناسی فیلم کوتاه هم می تواند مکمل بخش ویترینی جشنواره یا همان نمایش فیلم ها باشد.

فرصت گردهمایی فعالان عرصه فیلم کوتاه در بازه زمانی برگزاری جشنواره باید بیش از این ها مغتنم داشته شود.این ، فرصت مهمی برای انتقال تجربه های نسل جوان  عرصه فیلم کوتاه  و مجالی برای فراگیری اصول اولیه و تجربه کردن در عرصه های گوناگون است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *