زمانی که متن معرفی کتاب «سینمای مارتین اسکورسیزی» به کوشش سعید رحیمی همکار جوان و پر تلاشمان در بخش سینمای جهان «جهان سینما » را در وب سایت جهان سینما منتشر کردم، امیدواربودم که به زودی شاهد محصول تلاش های بعدی ایشان و همکارانشان باشم که خوشبختانه چندی پیش خبر چاپ و پخش کتاب جدیدی با ترجمه ایشان ، محمد حسینی و یاسمن کاشف بهرامی دیگر همکارانمان در دوره چاپ نسخه کاغذی جهان سینما به دستم رسید که موجب خوشحالی و شعف فراوانم شد.
این سه مترجم و سینما دوست جوان و پر تلاش که یک دهه از همکاری مشترکشان می گذرد ، چه در زمان همکاری با جهان سینما وچه در زمانی که خود دست به کار ترجمه و انتشار کتاب های سینمایی شدند، نشان دادند که با وجود همه مشکلات موجود بر سر راه نشر و به ویژه مجلات و کتاب های تخصصی هنری ، اگر عاشق و سر سپرده سینما و سینما گران بزرگ و سرشناس سینمای جهان بوده و خودمان را به ابزار شناخت و آگاهی مجهز کرده باشیم ، می توانیم گام های بلندی درعرصه ادبیات نوشتاری سینما برداریم و دیگران را هم با تجربه های خود در این عرصه همراه کنیم .
کتاب جدید این سه نویسنده و مترجم سینمایی همچون تجربه اولشان به سینمای اسکورسیزی این بار در قالب پنج مصاحبه بلند با استاد بزرگ سینمای آمریکا و مقاله ای از خود او می پردازد.
سعید رحیمی در مقدمه کتاب به خوبی ویژگی های مهم اثر را توضیح داده است که متن کامل آن را در ادامه می خوانید:
« به نظر می‌رسد خواندن گفتوگوها از دو جهت حائز اهمیت است. اوّل این‌که بر خلاف کتب و مقالات آموزشی که زبانی آکادمیک و نسبتاً پیچیده دارند، گفتوگوها روان‌تر و شیرین‌تر هستند و این ویژگی به ساده‌تر شدن و خوشفهم‌تر بودن این جنس نوشته‌ها کمک به‌سزایی می‌کند. از طرف دیگر بر خلاف «ریویوهای ژورنالیستی» و یادداشت نشریات عمومی که در سطح باقی می‌ماند، گفتوگوها بی‌واسطه و با استناد به کلام سازندگان سعی دارد به درک فرم زیبایی‌شناختی اثر و عمق آن نزدیک شود. گفتوگوها به‌مثابۀ کلاس‌های درسی است که برای لذّت بردن مضاعف از اثر، مواجهۀ نزدیک‌تر با هنرمند و بازخوانی مفاهیم بنیادی هنر مورد توجه خواهد بود.
کتاب پیش رو شامل شش مقاله است. در ابتدا پنج گفت‌وگوی نسبتاً مفصل پیرامون سه اثر کلیدی و جذاب – راننده تاکسی (1976)، گاو خشمگین (۱۹۸۰) و عصر معصومیت (1993) – در سینمای مارتین اسکورسیزی آمده است. گفت‌وگوهایی که هر کدام با دقّت‌نظر بالا و وسواس زیاد از میان مجلات تخصصی و معتبر سینمایی چون کایه دو سینما، پوزیتیف و فیلم‌کامنت انتخاب و ترجمه شده است و در این بین صحبت‌های اسامی بزرگ و برجسته‌ای چون پال شریدر، تلما شونمیکر، مایکل چپمن و خود مارتین اسکورسیزی بزرگترین دلیل بر احراز سندیت و روشنگری آن‌ها است. باید خاطر نشان کرد که هر گفت‌وگو تشخیص مسیر و درست طی کردن آن را از مصاحبه‌کننده وام می‌گیرد و بی‌شک حضور مایکل هنری، آرتور زابورسکی و گوین اسمیت در این جایگاه مهم غیر قابل انکار است.
مقالۀ ششم، امّا، گفت‌وگو نیست؛ ولی با رویکرد کلی کتاب که در بالا گفته شد همخوانی دارد. مقاله‌ای است به قلم خود مارتین اسکورسیزی که به‌تازگی در مجلۀ هارپرز به چاپ رسیده و سعی دارد از منظر آثار فدریکو فلینی به این پرسش پاسخ دهد که سینما چیست و چگونه این هنر تعریف می‌شود. در نهایت خواندن این کتاب می‌تواند هم برای مخاطبی که سینما را دوست دارد و هم برای کسانی که سینمای مارتین اسکورسیزی را جدی‌تر دنبال می‌کنند لذّت‌بخش و آموزنده باشد و در نهایت شامل تأویل‌های جدیدی نیز باشد.
گفت‌وگو برای یک قدم نزدیک تر شدن.
سعید رحیمی
«گفت و گو با اسکورسیزی» در 128 صفحه و با بهای 70 هزار تومان از سوی نشر دیبایه به بازار کتاب های سینمایی عرضه شده است.
در پایان یک بار دیگر به پدید آورندگان این کتاب ارزشمند سینمایی تبریک می گویم و امیدوارم به زودی شاهد تجربه های جدید ایشان باشیم .
یادداشت نگارنده در باره این کتاب به زودی منتشر می شود.
سید محمد سلیمانی