مهدی شیری در نشست تخصصی مجازی «تجربه‌گرایی در انیمیشن ابزاری برای طرح پرسش» از سری نشست‌های تخصصی مجازی «38-20» سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با طرح یک نقد به فضای انیمیشن گفت: سینمای انیمیشن ما می‌خواهد دیزنی و پیکسار بسازد اما در این حوزه پیکسار را داریم که جایگاه خود را هم به‌خوبی دارد محافظت می‌کند.
به گزارش جهان سینما به نقل از ستاد خبری سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، بعد از ظهر امروز چهارشنبه ۲۸ مهرماه نشست تخصصی مجازی «38-20» با حضور مهدی شیری و با محوریت «تجربه‌گرایی در انیمیشن ابزاری برای طرح پرسش» در قالب نشست‌های «۲۰-۳۸» جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران برگزار شد.
مهدی شیری در ابتدای این نشست به‌عنوان مقدمه گفت: روزی که پیشنهاد حضور در این جلسه مطرح شد، به این مسئله فکر می‌کردم که در این جلسات وقتی می‌گوییم فیلم تجربی، باید بیشتر به سمت ارائه تعریف و معنا برویم. اینجا نقطه‌ای است که بعضی مباحث ضدونقیض می‌شود و گاهی به نتیجه هم نمی‌رسد. مسئله این است که هیچ وقت قدم بعدی برداشته نمی‌شود و در مرحله تعریف می‌مانیم. به همین دلیل از ماجرای ارائه تعریف همیشه فرار می‌کنم.
وی افزود: وقتی سینمای تجربی برای من تعریف می‌شود، احساس می‌کنم کسی که می‌خواهد برای سینمای تجربی مساحت تعریف کند و فرمی برای آن دربیاورد، دارد با چیزهایی که پیش‌تر دیده است همه چیز را می‌سنجد و این فی‌نفسه با تجربه‌گرایی منافات دارد. آن فرد تعدادی از فیلم‌های تجربی در ذهن‌ش می‌آید و تلاش می‌کند همان‌ها را در دسته سینمای تجربی دسته‌بندی کند اما سینمای تجربی لزوما از نوعی است که باید با آن برخورد کنیم نه اینکه بخواهیم یک تصویر ذهنی از آن داشته باشیم.
شیری ادامه داد: در سال‌های اولی که با سینمای تجربی آشنا شدم، وقتی از متخصصان این حوزه تعریف فیلم تجربی را می‌پرسیدم، جواب‌های متناقضی می‌گرفتم که نمی‌توانست قانع ام کند. به همین دلیل بعد از چند سال درگیری با تعریف سینمای تجربی با جمعی از دوستان به یک تحقیق جمعی در زمینه سینمای تجربی رسیدیم. هنوز هم این جلسات با عنوان «انیمیشن-تجربه» ادامه دارد و تا امروز 38 جلسه از آن برگزار شده است. علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به صفحه «جامعه نیومدیا» از آرشیو این جلسات استفاده کنند.
شیری با اشاره به اهمیت پرسش‌گری و طرح سوال در فرآیند خلق هنری افزود: قبل از ورود به بحث آنالیز آثار هنرمندانی که مدنظر داریم، باید تعریف خودم از کلیت انیمیشن را ارائه دهم. اولین چیزی که با آن در تماس هستیم «فریم» است. فعلا با ایده و استوری برد کار نداریم. کوچک‌ترین جز در یک انیمیشن «فریم» است. با در کنار هم قرار دادن فریم‌هاست که به یک کل می‌رسیم. فریم هم لزوما تصویر نیست، فریم در واقع واحد اندازه‌گیری تصویر است. بعد از «فریم» ما با «زمان‌بندی» سروکار داریم. زمان‌بندی چیزی است که با یک سری المان می‌توانیم آن را ببینیم. به طور کلی هم با «فیزیک» سروکار دارد.
وی در ادامه با تشریح استفاده از اجزای فیزیکی همچون «حرکت»، «نیرو»، «وزن»، «سرعت» و «فاصله» در طراحی انیمیشن، به طراحی و ارائه مثال‌هایی در این زمینه پرداخت.
شیری در بخش بعدی مباحث خود به «استوری برد» پرداخت و در این زمینه به «ترکیب‌بندی»، «کات»، «دیزالو» و «ریتم» اشاره کرد. وی در ادامه به «دوربین ذهنی» و نقطه دید هم اشاره کرد و به طرح مثالی برای تعریف این مفهوم پرداخت.
وی ادامه داد: آنچه برای خود من در زمینه ساخت انیمیشن جذاب است، بدن انیماتور و آرتیست است. همواره عادت کرده‌ایم آرتیست را به‌صورت نشسته پشت میز کارش ببینیم. اگر این هنرمند ایستاده بخواهد کار کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ حتی زمان‌بندی در فرم کار هم تغییر می‌کند. آنچه مهم است، زمان ساخت هر «فریم» است. برای شخص من زمانی که برای هر فریم صرف می‌کنم، جالب است.
شیری با اشاره به عنصر «تاریخ» در انیمیشن‌سازی گفت: جامعه انیمیشن نسبت به تاریخ انیمیشن بی‌توجهی می‌کند. در تاریخ یک سری آرتیست کارهایی انجام داده‌اند که دیالوگ برقرار کردن با آن‌ها می‌تواند برای ما راهگشا باشد. آرتیست‌های خیلی کمی را سراغ داریم که با تاریخ انیمیشن ارتباط دارند و به قابلیت‌های به‌وجود آمده از دل تجربه‌های گذشتگان توجه می‌کنند.
وی افزود: جامعه انیمیشن ما می‌خواهد دیزنی و پیکسار بسازد اما ما امروز پیکسار داریم که جای خود را هم به‌خوبی دارد محافظت می‌کند. چه لزومی دارد ما جای آن را بگیریم؟
شیری در ادامه به رابرت بریر آرتیست آمریکایی اشاره کرد که در کار خود سوالات مهمی را در حوزه انیمیشن تجربی ایجاد کرده است. وی در بخش بعدی به مرور تجربه‌های رابرت بریر در زمینه تغییر زمینه فعالیت‌هایش از نقاشی به سینما پرداخت و بریده‌ای از آثار او را نمایش داد. آنالیز یکی از فیلم‌های رابرت بریر بخش بعدی ارائه مهدی شیری بود.
بوریس بیگ‌فورد هنرمند دیگری بود که مهدی شیری به کارهایش اشاره کرد و از نقش پررنگ «توالی» در آثار او گفت. نمایش و آنالیز دو انیمیشن تجربی بیگ‌فورد بخش دیگری از این نشست مجازی را به خود اختصاص داد.
مهدی شیری در بخش دیگری از ارائه خود با نمایش بریده‌ای از یکی از ساخته‌های جرج شوزگبل توضیحاتی درباره ویژگی‌های تجری کار این هنرمند ارائه کرد.
آدام بکت هم هنرمند دیگری بود که مهدی شیری به طرح نکاتی درباره انیمیشن‌سازی او پرداخت و یکی از آثار او را پس از پخش از منظر استفاده از «لوپ» مورد آنالیز قرار داد.
در راستای بهره‌گیری از «لوپ» در انیمیشن‌سازی، مهدی شیری یکی از آثار معروف ریبژینسکی را هم نمایش داد و به ارائه توضیحاتی درباره این تجربه پرداخت.
سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران تا ۲ آبان ۱۴۰۰ (۱۹ تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۱) در حال برگزاری است. این رویداد برای اولین‌بار در تاریخ سینمای ایران واجد شرایط تایید آکادمی اسکار شناخته و معرفی شده است.