//سید محمد سلیمانی //
به رغم همه انتقاداتی که طی سالهای اخیر به نحوه برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان وموضوع ضرورت برگزاری آن وارد شده است – و برخی از آن ها هم به جا بوده و هست و هنوز هم جایی برای طرح دارند – به گمان نگارنده اگر این جشنواره بتواند وجوه کاربردیاش را جدی تر بگیرد و صرفاً خودش را در جایگاه ویترینی برای نمایش آثار تولید شده در طول سال نبیند ، میتواند همچنان اتفاقی مهم در عرصه سینمای کودک و نوجوان ایران باشد .
جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان ، یگانه مجالی است برای گردهمایی سالانه فعالان این عرصه و ارزیابی و آسیب شناسی ساختاری آن .در سالهای گذشته هم طی یادداشتهایی پیش از شروع جشنواره نوشته ام که تکیه صرف بر وجوه ویترینی جشنوارهها به ویژه جشنوارههای موضوعی مانند جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان ، فقط مجالی برای نمایش متمرکز آثار تولید شده ایجاد میکند .این وجه از وجوه کاربردی جشنواره لازم هست ولی کافی نیست .ایجاد فضایی شاد و پر نشاط در سینماهای نمایش دهنده آثار جشنواره حضور و گسترده و چشمگیر دانش آموزان و علاقه مندان سینمای کودک و نوجوان در سینماهای جشنواره کودک و نوجوان اصقهان ، به ویژه در سال گذشته نشان داد که این سینما پتانسیل بالایی برای جذب مخاطب به ویژه در شهرستانها دارد و سرمایهگذاری روی تولید آثار پرمخاطب و برنامه ریزی مناسب برای نمایش عمومی آثار می تواند سینمای کودک را به دوران طلایی اش بازگرداند . ولی با این همه ، به جز نمایش چند انیمیشن پرمخاطب و فیلم «باغ کیانوش» اثر برگزیده بخش نوجوان جشنواره ، اغلب آثار نمایش داده شده در جشنواره سال گذشته و به ویژه فیلم «دختر برقی» که جایزه بهترین فیلم بخش کودک را هم از آن خود کرد، امکان نمایش عمومی در سینماها را پیدا نکردند و معضل اکران آثار کودک و نوجوان در سینماهای ایران ، همچنان به قوت خود باقی ماند .به تعبیر دیگر آثار منتخب کودک و نوجوان سینمای ایران در سینماهای جشنواره به نمایش درآمدند و آثار برگزیده هم معرفی شدند و جایزه گرفتند ولی جایزه اصلیشان که ارتباط با مخاطب عام در سینمای ایران بود، مغفول ماند و این ، معضلی است که جشنواره فیلم کودکان نوجوان به عنوان جریان موثر بر چگونگی تولید در این عرصه ، نباید بیتفاوت از کنار آن عبور کند .
در دورههای آغازین برگزاری جشنواره کودکان و نوجوان اصفهان ، به ویژه در دهه ۷۰ ، برپایی نشستهای رسمی و غیر رسمی با حضور سینماگران، روزنامهنگاران و منتقدان حاضر در فضای جشنواره که معمولاً تا پاسی از شب به طول میانجامید ، فرصت مغتنمی را به وجود می آورد که از دل بحثهای طرح شده که گاهی با اختلاف نظرهای جدی حاضران همراه بود ، به نتایج ملموسی دست یابیم که حاصل توجه جدی به آنها ارتقای ساختار سینمای کودک و نوجوان در هر دو عرصه تولید اکران بود .بر پایی جشنواره کودکان و نوجوانان در آن سالها و برگزیدگان آن ، تاثیر مستقیمی بر بدنه سینمای کودکان و نوجوان سال بعد بر جای میگذاشت و به گمان نگارنده دوران طلایی سینمای کودک و نوجوان که بسیار هم از آن سخن میگوییم، به نوعی مرهون برپایی جلسات آسیبشناسی سینما در زمان برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان بود و البته بر پایی جلسات نقد و بررسی با کیفیت فیلمهای بخش مسابقه جشنواره با حضور منتقدان، صاحب نظران و حتی مخاطبان نوجوان آثار، همواره یکی از بخشهای مهم و جدی جشنواره بوده است که هرچه به غنا و وزن افزوده شود ، شاهد تاثیر بیشتر آن بر کیفیت آثار تولید شده در این عرصه خواهیم بود .
سینمای کودک و نوجوان ایران سالهاست که با بحران مخاطب دست به گریبان بوده و هست و به نظر میرسد اصلاح ساختاری آن میتواند مخاطبان بالقوه این سینما که معمولا آثار مورد نظرشان را در میان تولیدات خارجی و روز سینمای دنیا جستجو میکنند ، جذب خود کند. پیشرفت های تکنیکی سینمای ایران به ویژه در سالهای اخیر و مخصوصاً در عرصه انیمیشن، فرصتی طلایی را فرا روی فعالان سینمای کودک قرار داده است که با انتخاب ایدههای جدید و جذاب برای نسل کنونی کودکان و نوجوانان تحولی چشمگیر و عمیق در این سینما به وجود آورند .بدون ترتیب نیروی انسانی ماهر و آگاه به ویژه در میان نسل جوان فیلمسازان ایرانی که انیمیشنهای جذاب و پرمخاطبی را هم در سالهای اخیر روانه پرده سینماها کردهاند وجود دارد که علاوه بر تولید انیمیشن با کیفیت در عرصه های دیگر نیز قدرت و قابلیت عرضه آثار جذاب و پر مخاطب را دارند .ضمن اینکه سینمای واقع گرای کودک و نوجوان هم میتواند مثل همیشه مخاطب خاص خودش را داشته باشد به شرط آنکه حمایت از آن ادامه یابد و اینها هم مباحثی هستند که میتوانند در جلسات نقد و بررسی و آسیب شناسی جشنواره امسال مورد توجه قرار گیرند و به این ترتیب شاهد برپایی جشنواره ای کاربردی و تاثیرگذار باشیم.